یادبودی پرنقش و نگار در ستایش یک اسطوره

جزعیات در ادامه مطلب ...

دنیای کودکی، دنیای رنگارنگ آرزوها و خیالات است. بخشی از این رویاها در قالب انیمیشن‌هایی جان می‌گیرد که مخصوص این رده‌ی سنی ساخته می‌شوند. به همین مناسبت در گرامی‌داشت سالروز تولد هایائو میازاکی (به انگلیسی: Hayao Miyazaki)، انیماتور برجسته‌ی ژاپنی و خالق بخشی از این دنیای سحر‌آمیز، مروری بر شماری از آثار او خواهیم داشت.

---

دنیای انیمیشن و کارتون، جهانی است از طراوت و تازگی. دنیایی که هر ناممکنی را ممکن کرده و مفاهیم را به شکلی متفاوت و خلاقانه به نمایش می‌گذارد؛ جایی که آرزوها جامه‌ی واقعیت به تن می‌کنند. بی‌شک بسیاری از ما هنوز هم کارتون‌های دوران کودکی خود را به خاطر می‌آوریم. نقاشی‌های متحرکی که در دنیای دو بعدی خود جان یافته و با ماجراها، غم و شادی، رنج و سختی‌های خود بخشی از زندگی روزمره‌ی ما شدند. کارتون‌هایی که هنوز هم در ضمیر بسیاری، نقشی جاویدان داشته و هر اشاره‌ای کافی است تا دوباره از میان غبار زمان بیرون آمده و به روشنی به یاد آورده شوند. البته دیدن کارتون و انیمیشن از جمله فعالیت‌هایی است که نمی‌توان سن و سال خاصی برای آن تعریف کرد. هنوز هم هستند بزرگسالانی که از دیدن این پویانمایی‌ها به اندازه‌ی خردسالان، کودکان و نوجوانان لذت برده و چه بسی دنیای شیرین کودکی خود را به خاطر می‌آورند. 

اگرچه شرکت‌های مطرح انیمیشن‌سازی دنیا همچون والت دیزنی، سال‌هاست که در قالب شماری از آثار فاخر این ژانر، از درخششی کلاسیک و به یادماندنی برخوردار بوده و هستند، اما در این بین، انیماتورهای ژاپنی نیز از جایگاهی مخصوص به خود بهره می‌برند. در بین نام‌های مطرح این عرصه، شاید بتوان هایائو میازاکی را یک اسطوره نامید. 

هایائو میازاکی در ۵ ژانویه‌ی ۱۹۴۱ چشم به جهان گشود. او نویسنده، تهیه کننده، کارگردان، فیلم‌نامه نویس و انیماتور شناخته شده و محبوب ژاپنی است.  او که در زمینه‌ی تولید مانگا (به انگلیسی: Manga) نیز فعالیت می‌کند، با دیگر انیماتور مطرح و شناخته شده‌ی هموطنش ایسائو تاکاهاتا (به انگلیسی: Isao Takahata) استودیوی انیمیشن‌سازی جیبلی (به انگلیسی: Ghibli) را بنیان نهاد.

در طول ۵ دهه فعالیت حرفه‌ای در این عرصه، او خالق دنیایی شگفت‌انگیز، رویایی و مملو از سحر و افسون و جادو بوده است. دنیایی که به لطف شخصیت‌هایی زنده و ماندنی، بیننده را مجذوب خود کرده و او را تا پایان ماجرا با خود همراه می‌کند.

 مضامین اصلی استفاده شده در دنیای میازاکی، با مفاهیمی همچون طبیعت و خصوصیات انسانی گره خورده و تقابل آنها را با فناوری و زندگی مدرن به نمایش می‌گذارد. جریان کلی داستان قدرتمند و تماشایی بوده و عمدتاً در قالب زندگی زنان و دختران جوان شکل گرفته و روایت می‌شود. 

دو انیمیشن «قلعه کاگلیسترو – The Castle of Cagliostro»  که در سال ۱۹۷۹  اکران شد و «قلعه‌ای در آسمان – Castle in the Sky» نبرد خیر و شر را به نمایش می‌گذارد، در «ناوسیکا از دره باد – Nausicaä of the Valley of the Wind» و «شاهزاده مونونوکه – Princess Mononoke» او به سراغ اخلاقیات و مفاهیم انسانی می‌آید.

دیگر پویانمایی مطرح میازاکی که در سطح جهان نیز شناخته شده و موفق به دریافت جایزه‌ی اسکار و همچنین خرس طلایی جشنواره‌ی برلین شد، «شهر اشباح – Spirited Away» بود. داستان زندگی دختری کوچک که با دنیایی متفاوت و جادویی مواجه شده و برای نجات والدینش از افسونی سحرانگیز، ناگزیر است به تنهایی گلیم خود را از آب بیرون بکشد. 

از دیگر آثار این هنرمند مطرح و برجسته می‌توان به «قلعه متحرک هاول – Howl’s Moving Castle»، «همسایه من توتورو – My Neighbor Totoro»، «پونیو – Ponyo»، «سرویس تحویل کیکی – Kiki’s Delivery Service» و «باد برمی‌خیزد – The Wind Rises» اشاره کرد. او همچنین به عنوان نویسنده به پروژه‌ی «دنیای مخفی آریئتی – The Secret World of Arrietty» پیوست که در سال ۲۰۱۰ در ژاپن و ۲۰۱۲ در ایالات متحده اکران شده و نقدهای مثبت فراوانی دریافت کرد.